Osoby, które posiadają swoją działalność gospodarczą w rolnictwie, obowiązuje prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Ma być to księga przeznaczona dla rolników, czyli zgodna z aktualnymi rozporządzeniami Ministra Finansów.
Księgowość w rolnictwie
Działalność rolnicza, zgodnie z rozporządzeniem, musi zostać zawarta w księdze przychodów i rozchodów. Prawo określa uproszczony sposób dokumentowania zdarzeń gospodarczych i sposób ujmowania przychodów i kosztów przez podatników. Co ważne, księga przychodów i rozchodów powinna być zakładana przez rolników 1 stycznia roku podatkowego albo w dniu rozpoczęcia działalności (w ciągu roku podatkowego). Tak jak inni podatnicy, rolnicy zapisów (w języku polskim i polskiej walucie) w księdze mają dokonywać na podstawie rzetelnych i prawidłowych dowodów księgowych. Podstawą takich zapisów będą: faktury, rachunki, faktury VAT RR oraz inne dowody – które zawierać będą przynajmniej: wiarygodne określenie wystawcy albo wskazanie stron uczestniczących w operacji gospodarczej, przedmiot operacji i jego wartość, datę wystawienia dowodu (albo datę/okres dokonania operacji gospodarczej, której dowód dotyczy), podpisy osób uprawnionych do dokumentowania operacji gospodarczych. Za dowody księgowe uważa się także:
- noty księgowe (korygujące zapisy),
- dzienne zestawienia dowodów (faktur dotyczących sprzedaży),
- dowody opłat pocztowych i bankowych,
- dowody przesunięć.
Sposób prowadzenia księgi musi być rzetelny i należy w niej ewidencjonować wyłącznie przychody i koszty z działalności gospodarcze – zgodnie z ogólnymi przepisami dotyczącymi ich rozliczania wśród podatników. Rolników nie obowiązują jedynie te przepisy, które mówią o ewidencji sprzedaży i sporządzania spisu z natury. Rolnicy, którzy rozpoczynają działalność gospodarczą lub wcześniej korzystali ze zryczałtowanego opodatkowania czy też prowadzili księgi rachunkowe są zobowiązani powiadomić o prowadzeniu księgi naczelnika urzędu skarbowego. Musi się to odbyć pisemnie, w terminie dwudziestu dni od dnia założenia księgi. Księga przychodów i rozchodów oraz dowody (służące do dokonywania zapisów) musi znajdować się w miejscu zamieszkania rolnika, a jeśli jest prowadzona przez biuro księgowe, to w ciągu tygodnia od zawarcia z nim umowy należy powiadomić naczelnika odpowiedniego urzędu skarbowego o miejscu przechowywania księgi i dowodów.
Prowadzenie księgowości w rolnictwie
W określonych przypadkach rolnicy muszą prowadzić pełną księgowość (księgi rachunkowe). Jest to dość skomplikowane, dlatego zazwyczaj wymaga pomocy biura rachunkowego albo księgowości online. Obowiązek ten ma też jednak pewne zalety, przede wszystkim to, że pozwala na pełną oraz dokładną kontrolę finansów i daje kontrolę nad posiadanym majątkiem (w tym na bieżące sprawdzanie zaciągniętych zobowiązań i należności). Warto wiedzieć, że obowiązek prowadzenia pełnej księgowości uregulowany jest oddzielnie dla:
a) rolników uzyskujących przychody w ramach działów specjalnych produkcji rolnej;
b) rolników prowadzących gospodarstwo rolne w świetle ustawy o podatku rolnym.
W pierwszej grupie opodatkowanie przychodów określa ustawa o PIT (gdzie można oczywiście znaleźć przepisy ustalające obowiązek prowadzenia ksiąg – w tym ksiąg rachunkowych). Ostatecznym określeniem tego, czy osoba uzyskująca przychody z działów specjalnych produkcji rolnej musi prowadzić pełną księgowość, jest zapis art. 24. ust. 2 pkt 2 ustawy o PIT. Jeśli rolnik, który uzyskuje przychody z działów specjalnych produkcji rolnej nie zgłasza chęci prowadzenia ksiąg, to – niezależnie od wielkości przychodów – nie ma obowiązku ich prowadzenia. Nawet w sytuacji przekroczenia limitu obrotów w kwocie 1 200 000 euro. Jest tak, ponieważ obowiązek prowadzenia ksiąg (także rachunkowych) jest uregulowany w ustawie o PIT w sposób odrębny. Czyli inaczej niż w ustawie o rachunkowości.
Natomiast rolnicy prowadzący gospodarstwo rolne i uzyskujący przychody poza działami specjalnymi produkcji nie mogą powoływać się na regulacje ustawy o PIT. Dlatego też w kwestii obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych lub jego braku muszą dostosować się do zapisów ustawy o rachunkowości.